Manifèst

Ua costuma barbara

Le hitge gras, qu’ei l’organ malaut d’ua auca o d’un tiron qu’embucan de fòrça mei d’un còp per jorn. Peu còth, i engulhan un tube de metau de 20 o 30 cm dincas au papach. Que cau que l’ausèth delisca quantitats de milh talas que le hitge pòt arribar a hèr gaireben dètz còps la talha normala. Atau, l’ausèth que veng malaut: qu’arrapa l’esteatòsi epatica. Qu’ei açò, le hitge gras.

Quan i engulhan le tube peu ganitèth, l’ausèth que’s pòt debàter, o simplament que pòt contractar les muscles deu ganitèth a causa de l’enveja de regantar. Atau que risca de s’estofar o de’s traucar le còth e que’n pòt morir.

I engulhar le tube qu’i provòca lesions au còth: qu’i creishen inflamacions dolorosas e gèrmes. Coma fòrçan les ausèths a minjar tròp e de faiçon desequilibrada, qu’arrapan malaudias de la digestion e que’n pòden morir.

Embucar l’ausèth que’u truca: arrapa la foira e besalena. En mei, coma le hitge i a crescut, i còsta de respirar e de bolegar.

S’aquò contunhava, les ausèths embucats qu’acabarén per morir. Coma les tuan a temps, se vetz pas le mau qu’i a hèit de les embucar. Ça que la, les pus febles qu’arriban gaireben mòrts au tuader. Un bon flòc non tenguen pas còp dincas a-n-aquera extremitat: dètz a vint còps mei de tirons mòren pendent las duas setmanas que les embucan.

Un concentrat de patiment

Aquera violença non se pòt pas separar de la fabricacion deu hitge gras. Ren que per aquò qu’ac cau interdíser. Mès ende la mei granda partida d’aqueras bèstias, le patiment s’arrèsta pas a la brutalitat de l’embucatge. Sovent qu’i amputan ua partida deu bèc, sense anestesia, dambe cisèus e ren mei.

Dens la natura, les tirons que passan ua granda partida de la siu vida sus l’aiga. Dens aqueris elevatges, que son sovent embarrats dens engards e apuèi dens gàbias on se blassan las patas contra le sòu hèit de grilhat. Las gàbias que son tan petitas que’s pòden pas solament revirar, e encara mens se botar dreits o bàter de las alas. Demest les que tenguen còp dincas au tuader, n’i a planis qu’arriban dambe les òsses copats quan les transpòrtan, quan les bolègan e finalament quan les penjan cap a baish endeus electrocutar e les sagnar. Coma las tironas qu’an mei de venas dens le hitge que les mascles, çò pus sovent, que las trissan vivas o las gasan just apuèi la naishença.

Le patiment deus unis que paga le plaser deus autis

Coma podèm hèr víver ua vida tan miserabla a un èsser sensible que, coma nosaus, sent la dolor e l’angoisha? Perqué? Endeu sol plaser d’i minjar le hitge? Se podèm demorar sord e mut davant aqueth esclavatge immorau? Perqué? Solament per çò qu’ei d’ua auta espèça que nosaus?

Qu’i a leis e règlaments qu’aparan las bèstias contra aqueris sevicis e maishantis suènhs. Mès endeus 30 milions d’ausèths de l’Estat francés qu’utilizan cada an ende fabricar hitge gras, aqueris tèxtes, que se’n desbremban. Nos disen que les “patiments necessaris” que’s pòden acceptar. Mès minjar aquò n’ei pas brica necessari. Diguns –pas solament les que viven d’aqueth comèrci– ac gausa hèr créser.

Alavetz que le prètz au quilò qu’ei totjorn mei baish endeu consomator, las bèstias utilizadas coma maquinas e rendudas malautas, eras que pagan plan car le hitge gras. Le hitge gras que còsta de mei en mei car a l’imatge de l’Estat francés: que hè passar la populacion per endarrerida, quan plan autis païses qu’an defendut deu fabricar.

Qu’ei ua costuma barbara d’engulhar peu còth d’ua bèstia engabiada un embuc o ua pompa pneumatica. Coma se pòt encara presentar aquò coma ua tradicion de saber-víver?

L’interdiccion deu hitge gras: de caps a ua etica de l’alimentacion

Coma constatam qu’ende fabricar hitge gras, que cau mespresar les interèsses de las bèstias:

• Que demandam a totis les qu’embucan las aucas e les tirons d’arrestar de mautractar aqueras bèstias. Qu’aujan pas cap d’intencions crusèlas, aquò non redusís pas le patiment que provòcan.
• Que demandam a totis les que tiran profièit deu hitge gras, sense consideracion etica, d’arrestar de participar a-n-aqueth comèrci pas birca sanitós.
• Que demandam a las autoritats scientificas e veterinàrias que son sincèrament preocupadas de la vida de las bèstias d’aver le coratge, maugrat las pressions politicas e economicas, de denonciar las tecnicas de produccion deu hitge gras per çò que son.
• Que demadam a la justiça de rebrembar la lei e les règlaments: qu’impausan ua limitacion au patiment provocat a un èsser sensible. Fabricar hitge gras qu’ei donc illegau.
• Que demadam a nòstis representants de legiferar ende interdíser definitivament aquera practica.

Coma consomators, qu’èm determinats a botar etica dens nòste plat. Constatam que provòcan aqueris patiments solament ende satis·hèr ua gormandèra. Que refusam de crompar e de consomar aqueris hitges malauts de bèstias torturadas.